‘Verkennende ambulance’ namens huisartsenpost

De Regionale Huisartsenpost Drechtsteden kan bij wijze van proef een jaar lang beschikken over een van onze ambulanceverpleegkundigen in een auto met volledige ambulance-uitrusting.

Het gaat om een nieuwe type zorgverlener. Buiten kantoortijden kan hij of zij namens de dienstdoende huisartsen snel een huisbezoek brengen aan een patiënt, om te beoordelen of deze met spoed ambulancezorg nodig heeft, of onder de hoede van een huisarts kan blijven. Het doel van de zogenoemde ‘Rapid Huisartsgeneeskunde’, kortweg Rapid HAG, is de onnodige inzet van reguliere ambulances terugdringen.

De huisartsenpost (HAP) in Dordrecht krijgt jaarlijks rond de 40.000 hulpvragen van mensen met een klacht die niet kan wachten tot de eerstvolgende dag waarop de eigen huisarts weer bereikbaar is. Angelique Boers, huisarts en medisch manager van de HAP, legt uit: “Onze triagemedewerkers beoordelen aan de telefoon, samen met een regiearts die ook in ons callcenter zit, welke hulp het best passend is. In situaties die acuut kunnen zijn, alarmeren wij nu uit voorzorg een ambulance. Het gaat dan bijvoorbeeld om verdenkingen van een hartinfarct of een beroerte. We dragen de zorg op dat moment over aan de ambulance. Achteraf blijkt dat lang niet altijd nodig. Vaak vermoedde de regiearts dat zelf al, op basis van bijvoorbeeld de voorgeschiedenis van de patiënt. Nu kan de regiearts de Rapid-HAG vragen om eerst te gaan kijken, eventueel ook met spoed. Maar we dragen de patiënt nog niet over. De huisarts blijft nog de behandelaar.”

Hans Janssen, directeur van de Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid: “We combineren nu samen het beste van twee werelden. De huisarts wil uiteraard voorkomen dat de patiënt risico loopt. Tegelijk willen we met z’n allen óók voorkomen dat ambulances onnodig op pad moeten, vaak resulterend in een kostbaar ziekenhuisbezoek. Achteraf blijkt 30 tot 40 procent van de inzetten van een ambulance door de huisarts niet noodzakelijk. Dat ligt niet aan de huisartsen, het komt doordat een ambulance de eerstvolgende stap is wanneer de HAP de situatie niet of niet volledig vertrouwt. Hiermee hebben we wellicht de tussenoplossing gevonden die we al heel lang wensen. ”

(De tekst gaat verder onder de foto.)De drie ‘typen’ hulpverleners die vóór en achter de schermen bij een inzet van de ‘Rapid HAG’ betrokken zijn: v.l.n.r. ambulanceverpleegkundige Marjolijn Mellegers, HAP-triagiste Carla Veen en HAP-huisarts Gerwin Wildeboer.

Op de Rapid werkt één ambulanceverpleegkundige die zelf rijdt, indien nodig met voorrangssignalen. Hij of zij rapporteert aan de HAP. Janssen: “Dat is het nieuwe en waardevolle. De arts van de HAP en de ambulanceverpleegkundige die bij de patiënt is, stemmen onderling af, met optimaal gebruik van ieders expertise en klinische blik. Vinden zij samen een ambulance niet nodig, dan vertrekt de Rapid HAG weer, na eventueel zelf hulp te hebben verleend. De patiënt blijft vervolgens onder de hoede van de dienstdoende of de eigen huisarts en gaat niet onnodig naar het ziekenhuis. Als de inschatting luidt dat er wél een ambulance nodig is, dan is het mooie dat die al aanwezig is. De ambulanceverpleegkundige van de Rapid kan immers direct de behandeling beginnen. Een gewone ambulance kan dan worden opgeroepen voor het vervoer van de patiënt.”

Bij de proef snijdt het mes aan nog een derde kant. Naast de huisartsenpost en de ambulancedienst, is de instelling voor geestelijke gezondheidszorg Yulius ook een betrokken partner. De Rapid HAG kan bij meldingen die de HAP krijgt van acuut verwarde personen ook naar deze situaties uitrukken. Na beoordeling door de ambulanceverpleegkundige kan een acute psychiatrische patiënt direct terecht op een opvanglocatie van Yulius. Ook daar zal de samenwerking vermoedelijk leiden tot sneller de juiste hulp.

De ambulanceverpleegkundigen die de Rapid HAG bemensen, zijn voor deze taak allemaal extra geschoold op het gebied van huisartsgeneeskunde en psychiatrie. Zij hebben ruime ervaring op de reguliere ambulance. Janssen: “Het grootste verschil voor hen is de ‘mindset’ dat zij nu optreden namens de huisarts, waar ze normaal zelfstandig behandelaar zijn.” Tijdens de proef rijdt de Rapid HAG doordeweeks vanaf de HAP van 17.00 tot 23.00 uur en in het weekeinde van 8.00 tot 23.00 uur. Bij succes is uitbreiding mogelijk.

De proef wordt betaald door de zorgverzekeraars. De auto met uitrusting maakte al deel uit van het normale wagenpark van de ambulancedienst. De proef wordt gecoördineerd door Nivel, Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg. De initiatiefnemers verwachten bij succes navolging elders in het land. Janssen: “Ik ben ervan overtuigd dat dit een belangrijke stap is op de weg van zogeheten zorgcoördinatie: het bieden van de juiste zorg op de juiste plek, waar steeds meer aandacht voor komt uit het oogpunt van schaarste en toch behoud van kwaliteit en efficiency.”